Coğrafi̇ İşaretli̇ Ürünler Hakkında Özel Danışmanlık

Coğrafi İşaretler; “Geleneksel hammaddeler kullanılarak üretilen veya geleneksel bir terkip ya da doğrudan doğruya geleneksel bir üretim biçimi ile karakterize edilen, yahut doğrudan geleneksel bir üretim biçimine dayanmamakla birlikte, böyle bir üretim tarzını yansıtan işlemlerden geçirilmiş olması nedeniyle aynı kategorideki benzer ürünlerden açıkça ayrılabilen ürün” olarak tanımlanmaktadır.  Belirli bir kültür mirası olan yöresel ürünler, belirli bir bölgeye ait özellikleri içermeleri yönü ile spesifik ürünler arasında değerlendirilmekte ve bunun yanında yöreye özgü hammadde kaynakları ile geleneksel bir üretim sürecinden geçerek ayırt edici özelliklerini de kazanmaktadır. (https://www.yucita.org/)

Türkiye`de yasal düzenlemeye göre; Tescil edilmiş coğrafi işaretin veya geleneksel ürün adının kullanım hakkına sahip olan kişiler, söz konusu coğrafi işaret veya geleneksel ürün adını, amblem ile birlikte ürün veya ambalajı üzerinde kullanır. Coğrafi işaretler bakımından amblemin kullanılması zorunludur.

Ulusal düzenlemler de olduğu gibi AB 664/2014 sayılı yönetmelğin 4. maddesine göre “Tüketicinin yeterince bilgilendirilmesini sağlamak için, korunan menşe adlarına, korunan coğrafi işaretlere ve garanti edilen geleneksel özelliklere dikkat çekmek için AB sembolleri tanıtılmalıdır”.

Burada eleştirel olarak bakmak gerekirse yasal mevzuatta amblem kullanılması nerede ise dava şartı olarak karşımıza çıkarken; coğrafi işaretlerle ilgili Amblem kullanma zorunluluğu getirilmiş hatta ilgili yönetmelikte detayları belirtilmişken Türkiye’de hem iç hem dış pazarda amblem kulllanımının çok çok nadir olmasıdır. 

Menşe Adı	Mahreç İşareti	Geleneksel Ürün Adı

Almanya’da Coğrafi işaretler ve garantili geleneksel ürünler, tarım ve gıda ürünler AB hukuku koruma kapsamındadır. AB tarafından 1992 yılında geleneksel ve bölgesel gıda ürünlerini korumak ve teşvik etmek için oluşturulan sisteme, Almanya doğal olarak dahil olmuştur. 1151/2012 sayılı Tüzük, tarım ve gıda ürünlerinde kaliteyi korumak ve Coğrafi işaretlerle ilgili uygulamaları güçlendirmiştir. Avrupa Birliği üyesi olduğu için Almanya’da da geçerli olan düzenlemeye göre  Coğrafi işaretli ürünlerde amblem/logo 2016 yılından beri zorunluluktur.

Geschützte Ursprungsbezeichnung (g.U.) Menşe Adı

Birlik sembolü “g.U” /”PDO”/Menşe Adı belirli bir coğrafi alanda bir ürünün üretiminin, işlenmesinin ve hazırlanmasının tanınmış ve yerleşik bir prosedüre uygun olarak gerçekleştirildiğini garanti eder. Bu nedenle tüm üretim adımları ilgili alanda gerçekleşmelidir. Ürünler, yalnızca bölge ve üretim bölgesindeki üreticilerin nitelikleriyle ilgili özelliklere sahiptir. Ürünün özellikleri ile coğrafi menşei arasında nesnel, yakın bir ilişki olmalıdır.

Geschützte geografische Angabe (g.g.A.) / Mahreç İşareti

Birlik sembolü “g.g.A”, “PGI”, “Mahreç İşareti” Tarım ürünleri ve gıda maddeleri arasında menşe bölgesi ile bir bağlantı belgelemeli, bu sayede üretim adımlarından sadece biri – yani üretim, işleme veya hazırlama – menşe bölgesinde gerçekleştirilmiş olmalıdır. Üretim sürecinin en az bir aşaması bölgede gerçekleşmelidir, üretim için kullanılan hammadde başka bir bölgeden gelebilir. “g.g.A” ile etiketli ürünler, onları belirli bir bölgeye bağlayan belirli bir özelliğe veya itibara sahiptir.

Garantiert traditionelle Spezialitäten (g.t.S.) / Garantili Geleneksel Ürün / Geleneksel Ürün Adı

Birliğin bu sembolü “g.t.S.” coğrafi bir kökene atıfta bulunmaz, ancak ürünün geleneksel bileşimini veya geleneksel bir üretim ve/veya işleme yöntemini vurgular. Üretim süreci herhangi bir coğrafi alana bağlı değildir, önemli olan tek şey geleneksel tarif, reçete, yapım şekli  veya üretim sürecinin takip edilmesidir.

ALMANYA’DA HUKUKİ AÇIDAN COĞRAFİ İŞARETLER’İN DEĞERLENDİRİLMESİ

Alman Hukuk Siteminde özellikle ticari hayatı yakından ilgilendiren hukuk dallarında, coğrafi işaretler ya da daha doğrusu coğrafi kaynak gösteren ibareler yasal açıdan büyük önem taşımaktadır. Özellikle gereken özeni göstermeden ürünleriyle ilgili yanlış ya da yanıltıcı menşe gösteren firma ya da özel kişi yaklaşımları, özellikle bu alanla internet ya da sosyal medya üzerinden yapılan reklamlar da dahil olmak üzere, kullananları hukuki açıdan kaygan bir zemine sokmakta ve yanlış ya da yanıltıcı menşe gösterenleri hoş olmayan, hatta zarara sokan sonuçlar doğurabilmektedir.

Alman Hukukunda Coğrafi işaretlere ilişkin en önemli düzenlemeler Marka Kanunu’nun (MarkenG) §§ 126-136 maddelerinde ve Haksız Rekabet Kanunu’nun 5 inci bölümünde yer almaktadır.

Coğrafi işaretlerinin korumasının içeriğinde haksız kullanımların yalnızca coğrafi menşe işaretleri ile sizi yanıltması değil aynı zamanda itibarınızı da zedelenmesi yasaklanmıştır. “Coğrafi menşe işareti özel bir üne sahipse, coğrafi menşei hakkında yanıltılma riski bulunmasa dahi, başka menşeli mal veya hizmetlere yönelik ticari işlemlerde kullanılamaz. Diğer menşeli mal veya hizmetler, haklı bir gerekçe göstermeksizin coğrafi menşe işaretinin itibarını veya ayırt ediciliğini haksız bir şekilde istismar edebilir veya zedeleyebilir”. (Alman Marka Kanunu madde 127/3).  Coğrafi işaretlerin yetkili kullanıcıları; bir başkası tarafından tam olarak aynı değil, ancak ilgili coğrafi işaretlere benzer işaretler kullanılmasından ve dolayısıyla yanıltıcı, adil olmayan bir ticarete konu olunmasından da korunmaktadır. (Alman Marka Kanunu madde 127/4)

Hem Türk hem Alman mevzuatında  coğrafi işaretlerin yanlış ya da haksız kullanımının önlenmesine yönelik düzenlemeler hem tüketicinin hem de rekabetin korunmasını amaçlamaktadır. Yanıltıcı ticari faaliyetlerle, aldatıcı reklam olarak da nitelendirilebilecek eylemlerin tabi ki yaptırımları söz konusudur.

Türkiye`nin özellikle Avrupa Birliği tesciline sahip olan coğrafi işaretli ürünlerinin Almanya pazarına girerken dikkat edilmesi gereken hususlar, özellikle amblem kullanılma zorunluluğu alanlarında yahut coğrafi işaretli ürünlerle ilgili ticaret yapan şirketlerin Almanya`da şirket kuruluşu veya şube açmaları durumunda coğrafi işaretli ürünün pazara doğru bir şekilde girmesi konusunda danışmanlık hizmeti vermekteyiz.

İhracat sürecince Pazar araştırması, Avupa etiket yönetmeliğine uygun ambalaj yapımı konularında uzman danışmanlarla buluşmanızı sağlamaktayız.